Onderzoek

Doelstelling

Het overkoepelende doel van het onderzoek was om te kijken hoe Spiegelstem kan bijdragen aan het welzijn en de behoeften van kinderen en de zorgverleners die met hen werken. Zo is de gebruikservaring en de functionaliteit van nieuwe technische ontwikkelingen in kaart gebracht. Ook is er geïnventariseerd welke voordelen en uitdagingen er worden ervaren bij het gebruik. Tot slot is onderzocht in hoeverre Spiegelstem bijdraagt aan positieve veranderingen in gevoel, gedrag en ontwikkeling van kinderen en aan de werkbeleving van zorgverleners. Het onderzoek is uitgevoerd a.d.h.v. focusgesprekken, co-creatie sessies, playtests, en een langdurige effectiviteitsstudie.

Focusgesprekken

Doel: Aan de start van het project zijn 10 focusgesprekken gevoerd met zorgpartners
(o.a. groepsbegeleiders, behandelcoördinatoren en therapeuten) om kennis te maken maken met de doelgroep, het zorgaanbod, de dagelijkse realiteit, en uitdagingen van de zorglocaties. Ook hebben we in deze gesprekken een aantal mogelijke gebruiksscenario's geïdentificeerd.

Hoofdbevindingen: Uit gesprekken met dagbesteding de Zonnering (Pluryn) kwam naar voren dat zij met name potentie zagen in het gebruik van Spiegelstem als tool voor: uiting van emoties, emotieregulatie, de-escalatie, reflectie/introspectie, en interactie met anderen. Daarnaast zou het een mogelijke aanvulling kunnen zijn voor sychomotorische of beeldende therapie. Bij orthopedagogisch centrum de Trampoline zag men met name potentie op het gebied van: expressie, ontspanning, taal/stemgebruik, sociale interactie, gebruik als intake of observatietool. Ook zou het mogelijk gebruikt kunnen worden bij speltherapie (floorplay) of logopedie.

Co-creatie sessies

Doel: Gedurende het project werden 4 interdisciplinaire co-creatie sessies ingepland om samen met verschillende projectleden met verschillende expertises (onderzoeker, ontwerpers, programmeurs, projectleiders, therapeuten, groepsbegeleiders en stagiaires) vorm te geven aan nieuwe technologische ontwikkelingen en (voorwaarden voor) gebruiksscenario's.

1. Snoezelmodus

Er is een wens om de Snoezelmodus in te zetten voor zowel ontspanning als activatie.
Ook zou deze modus kunnen fungeren als laagdrempelige kennismaking met interacties van Spiegelstem (bijv. stemgeluid, klanken).

2. Multiplayer

De multiplayer moet positieve interacties stimuleren (ofwel kind-begeleider of kind-kind) zoals: samen spelen en beurt geven/nemen. Mogelijke spelvormen zijn: samen schilderen, lijn vormen, en de bal doorgeven. Spelerherkenning (meerdere tegelijk) is een belangrijk technisch aspect. Er is een sterke wens om Spiegelstem aan te kunnen passen aan individuele behoeften en mate van prikkelgevoeligheid.

3.Onderzoek

Deze sessie hielp bij het selecteren van gepaste groepen voor playtests en bij het bepalen hoe feedback verzameld/gedeeld kon worden. Voor playtests werd gekozen voor observatieschema's in combinatie met een nagesprek met een begeleider en een groepsapp voor melden van technische problemen of snelle, anonieme feedback. Bij de Zonnering werd ook gebruikgemaakt van stoplichten waar jongeren zelf hun gemoedstoestand konden aangeven.

4. Spelvormen

Begeleiders hadden behoefte aan meer inspiratie/sturing m.b.t. het begeleiden van een speelsessie. We hebben daarom samen verschillende spelvormen bedacht voor verschillende ontwikkelingsdoelen. Deze spelvormen zijn opgenomen in een online handleiding op de Spiegelstem website.

Playtests

Doel: Er werden 20 playtests (7 bij de Zonnering, 13 bij de Trampoline) uitgevoerd gericht op de gebruikservaring van kinderen en om richting te geven aan nieuwe technologische ontwikkelingen zoals de snoezelmodus en de multiplayer.

Plezier

Vrijwel alle kinderen hebben veel plezier tijdens de speelsessies. Kinderen genieten van samen spelen, vooral met een begeleider, Spelen met anderen is voor jongere kinderen of kinderen met een lagere sociaal-emotionele ontwikkeling soms nog uitdagend.

Gedrag

Kinderen zijn nieuwsgierig en proberen verschillende dingen uit zoals geluid maken, klappen en stampen. Sommige kinderen hebben nog externe aansporing nodig om zelf geluiden te maken. De spanningsboog tussen kinderen varieert veel.

Gevoel

Over het algemeen kwamen de spelers ontspannen of neutraal binnen en verlieten ze de ruimte in dezelfde gemoedstoestand.

Begrip

Jongeren van de Zonnering begrijpen de interacties met minimale instructies. Bij de Trampoline is er een grotere variatie in begrip. Veel kinderen hebben nog moeite met het begrijpen van actie-reactie (ik doe x, dan gebeurt er y).

Effectiviteitsonderzoek

Doelstelling

Het doel van het afsluitende onderzoek was het voor langere tijd in kaart brengen van het gebruik en de impact van Spiegelstem.
Hierbij is gekeken naar de gebruikservaring, de impact en de meerwaarde van Spiegelstem voor cliënten en zorgverleners.

Deelnemers

In totaal hebben 11 begeleiders en 20 cliënten deelgenomen aan dit onderzoek.

  • Dagcentrum de Trampoline: 7 begeleiders en 8 cliënten (7 jongens, 1 meisje) tussen de 6 en 14 jaar oud

  • Dagbehandeling Aventurijn: 4 begeleiders en 12 cliënten (7 jongens, 5 meisjes) tussen de 7 en 15 jaar oud.

Methode en procedure

Voorafgaand vond een ‘system freeze’ plaats. Dit betekent dat er niks aan Spiegelstem werd veranderd
(m.u.v. het aankaarten van ervaring brekende fouten). Er werd gebruik gemaakt van verschillende onderzoeksmethoden:

● Logboeken: ingevuld door begeleiders per cliënt per speelsessie voor ong. 7 weken. hierbij noteerden zij o.a. de gemoedstoestand voor/tijdens/na en opvallendheden m.b.t. plezier, gevoel, gedrag, begrip, of de techniek.

● Vragenlijsten: ingevuld door begeleiders voor en na de onderzoeksperiode

● Evaluatiegesprekken begeleiders: tussentijds (in groep) en aan het einde (1 op 1).

Hoofdbevindingen cliënten

Speelervaring

Begeleiders gaven aan dat het merendeel (56%) van de cliënten veel plezier had met Spiegelstem (score ≥4 uit de 5). Qua begrip werd bij 25% ingeschat dat zij Spiegelstem al goed door hadden hoe het werkte en wat zij moesten doen (≥ 4) maar voor 37.5% was dat niet het geval (score ≤ 2). Het merendeel van deze laatste categorie cliënten had weinig (1 à 2 keer) gespeeld. Dit geeft aan dat sommige cliënten mogelijk vaker moeten spelen met Spiegelstem voordat zij goed door hebben wat ze moeten/kunnen doen.

Geobserveerde effecten

Er werden 62 speelsessies geregistreerd in het logboek. Bij het merendeel (68%) voelde de cliënt zich goed na het spelen.

Bij 35% vond er een verbetering in gemoedstoestand plaats (van voor naar na het spelen). Bij 52% bleef de gemoedstoestand hetzelfde, wat meestal (78%) inhield dat zij zich zowel voor als na Spiegelstem goed voelde.

Bij slechts 4 sessies (6%) werd een kleine stijging in spanning/onrust geobserveerd (bij 3 sessies: groen > geel en bij 1 sessie:
geel > oranje). Geen van de spelers verliet de Spiegelstem ruimte in een ‘rode’ gemoedstoestand.

Spiegelstem had volgens begeleiders met name een positief effect op:

● Expressie (stemgebruik, bewegen/dansen, emoties uiten)

● Rust/ontspanning

● De-escalatie bij opbouwende spanning/onrust

● Contact met begeleider

Bij 4 cliënten werd geen effect geobserveerd. Dit waren vooral cliënten die niet/weinig gespeeld hadden of waarvoor spiegelstem mogelijk te uitdagend was (gebaseerd op lage begrip scores).

Er werden geen significante veranderingen gevonden op het gebied van algehele zelfregulatie vaardigheden van vooraf in vergelijking met na de onderzoeksperiode (taakgerichtheid, zelfbewustzijn, interactie in de groep, gemeten met de ZO! observatielijst). Mogelijk werd Spiegelstem nog niet consistent, breed of lang genoeg ingezet om deze effecten te behalen. In vervolgonderzoek willen we meer aandacht schenken aan deze lange termijn effecten.

Gebruik

Spiegelstem werd met name ingezet voor:

● Rust/ontspanning

● Regulatie van emoties/energie

● Plezier

● Stimuleren van (emotionele) expressie

● Een andere omgeving bieden buiten de groep/uit een geladen situatie

Verder blijkt uit de installatiedata van Spiegelstem dat er in de onderzoeksperiode ongeveer 376 keer is gespeeld met Spiegelstem (Trampoline: 151, Aventurijn: 225). Dit is inclusief cliënten die niet meededen aan het onderzoek. Bij de Trampoline werd gemiddeld 4 keer per dag gespeeld en 11 minuten per sessie, bij de Aventurijn 6 keer per dag en 10 minuten per sessie. Ook werden er in totaal ongeveer 355 Spiegelstem schilderijen gemaakt, 230 met een zichtbaar persoon, en 43 keer met meerdere personen.

Hoofdbevindingen begeleiders

Gebruikservaring

Begeleiders gaven Spiegelstem een cijfer van 7.7 (uit de 10). Ze waren positief over de gebruiksvriendelijkheid (3.7 uit de 5) en zagen veel meerwaarde voor cliënten (4.1 uit de 5). Verder gaf 89% van de begeleiders aan dat zij Spiegelstem wilden blijven gebruiken in de toekomst en 100% zou Spiegelstem aanraden aan collega’s/een andere locatie.

Impact op werkbeleving

Gemiddeld gaven begeleiders aan dat Spiegelstem een positieve impact had op hun werkbeleving (3.8 uit 5).
Het merendeel (67%) gaf zelfs aan dat Spiegelstem een grote positieve impact had (≥4). Uit interviews bleek
dat Spiegelstem met name op de volgende manieren van invloed was:

● Rust en ontspanning (voor henzelf)

● Mogelijkheid voor 1 op 1 aandacht

● Even in een andere omgeving/buiten de groep zijn

● Uitdaging om cliënten op andere manieren te stimuleren of contact met hen te maken

Er werden geen significante veranderingen gevonden in algehele werkdruk, conflicten en sfeer in de groep
van vooraf in vergelijking met na de onderzoeksperiode. Mogelijk werd Spiegelstem nog niet lang, consistent en breed genoeg ingezet om deze effecten te behalen. In vervolgonderzoek willen we meer aandacht schenken aan deze lange termijn effecten op de werkbeleving van zorgverleners.

Bovenstaand onderzoek werd gesteund door het Ds. Visscherfonds.

Wilt u meer weten over ons onderzoek of heeft u interesse om samen te werken aan vervolgonderzoek?
> neem dan contact met ons op.